Dit zegt bijzonder hoogleraar arbeidsverhoudingen Paul de Beer, verbonden aan
de Universiteit van Amsterdam. Hij is een van de auteurs van het boek Het
hervormingsmoeras van de verzorgingsstaat dat vanaf deze week in de
boekhandel ligt.
Uw boek heet het hervormingsmoeras. Is het zo erg?
De Beer: "Ja. Je ziet dat er steeds veranderingen worden doorgevoerd die
toch ook de oplossing niet blijken te zijn. Dan komt er nieuwe kritiek en
volgen nieuwe veranderingen, die vervolgens ook weer worden aangepast."
Hoe kunnen we dit doorbreken?
"Nou voor een deel is dat lastig doordat veranderingen vaak een compromis
zijn aangezien meerdere partijen er mee moeten kunnen leven. Een compromis
is altijd een mengvorm en dus zitten daar vaak nieuwe problemen ingebakken.
Maar dit is inherent aan ons systeem."
"Hier komt bij dat hervormingen vaak worden doorgevoerd zonder goed naar
de nadelen van het nieuwe systeem te kijken. Hier sluit men vaak de ogen
voor. Daarnaast zie je dat hervormingen vaak zo snel op elkaar volgen, dat
het oude systeem eigenlijk nog niet goed van grond heeft kunnen komen. Er
moet dus beter worden nagedacht over hervormingen en vervolgens moeten die
aanpassingen ook wel een kans krijgen."
Dreigt zoiets momenteel ook?
"Nou, pas geleden zijn UWV en CWI samengevoegd, terwijl beide instanties
eigenlijk nog maar net bestonden. De kans bestaat dat er door de oplopende
werkloosheid nieuwe kritiek op het UWV komt en alles weer anders moet."
Gaat uw kritiek ook op voor het reïntegratiebeleid? Deze markt bestaat nog
niet zo lang, maar De Telegraaf wist vorige week te melden dat met
Prinsjesdag bekend wordt gemaakt dat hier flink op bezuinigd wordt.
"Ja, ons boek gaat meer over de instituties, maar hetzelfde geldt
natuurlijk voor beleidsveranderingen. Los van dat het vreemd is te
bezuinigen op iets op een moment dat je het het hardste nodig hebt, is dit
een terrein waarop de laatste tijd veel veranderd is. Er is flink wat
kritiek op de reïntegratiemarkt en veel van die kritiek is terecht, maar we
weten niet hoe het beter wordt. Zolang je dat niet weet, kun je maar beter
even niks doen."
Geldt dit ook voor het verhogen van de AOW-leeftijd?
"Ja, hiervoor geldt dat dit nu wordt voorgesteld om een financieel
probleem op te lossen. Maar hoe kun je nou zo'n fundamentele wijziging
doorvoeren zonder eerst alle alternatieven eens rustig te bestuderen en een
veel bredere discussie te voeren over wat je wil met de oudedagsvoorziening?"
"Vervolgens moet je ook kijken wat je doet om de zorg betaalbaar te
houden en de pensioenen. Gaan we hier anders pas volgend jaar eens naar
kijken? En hoe zit het met de gevolgen? Als je de AOW-leeftijd verhoogt, dan
moet men dus langer doorwerken. Kan dat wel en waar leidt dat toe? Komen er
dan niet veel meer mensen in de bijstand, de WW en de WIA terecht?"
Bezit eer ge begint?
"Ja, er moet sprake zijn van een samenhangende visie en daar moet dan
stap voor stap naartoe gewerkt worden. Dat ontbreekt nu."
Maar dit kabinet gaat dat dan niet meer lukken..?
"Eigenlijk zou dit kabinet een commissie moeten instellen om een aantal
toekomstvisies te ontwikkelen. Alle partijen moeten daar dan over nadenken
en hun keuze aan de kiezer voorleggen. Het is toch ook raar als zoiets
groots wordt doorgevoerd zonder dat de kiezer hier iets over mag vinden? Dat
dat pas in 2011 kan, is niet erg. Het meeste heeft toch betrekking op de
lange termijn."
Het hervormingsproces van de verzorgingsstaat; veranderingen in de
organisatie van de sociale zekerheid is geschreven door Nicolette van
Gestel, Paul de Beer en Marc van der Meer. Het boek is uitgegeven door
Amsterdam University Press.
Paul de Beer bekleedt aan de Universiteit van Amsterdam de Henri
Polak-Leerstoel. Deze is ingesteld door de vakcentrales FNV, CNV en MHP.
Dit artikel is oorspronkelijk verschenen op z24.nl